اين روزها وقتتان را تلف نکنيد

«بعد از کنکور »؛ طي يک سال گذشته، بارها و بارها اين عبارت را تکرار کرده‌ايد؛ زيرا مطالعۀ پي‌گير و مداوم براي آزمون سراسري، وقتتان را محدود کرده بود و نمي‌توانستيد به بسياري از کارهايي که به انجام آنها تمايل داريد، بپردازيد؛ کارهايي که به اين روزها موکول کرده بوديد؛ اما اکنون که فرصت لازم را داريد انگار همۀ اشتياق و علاقۀ خود را براي انجام آن امور از دست داده‌ايد. تا يک ماه پيش، همۀ آرزويتان اين بود که هر چه زودتر کنکور بدهيد تا بتوانيد فيلم‌ها و سريال‌هاي مورد علاقه‌تان را بدون عذاب وجدان و نگاه‌هاي شماتت‌آميز والدين تماشا کنيد. مي‌خواستيد به سالن‌هاي ورزشي برويد و ساعت‌ها به ورزش مورد علاقه‌تان بپردازيد. مي‌خواستيد کتاب‌هاي غيردرسي بخوانيد و يا با دوستانتان گپ و گفت داشته باشيد؛ اما حالا که فرصت مورد نظرتان رسيده است، حوصله پرداختن به هيچ کدام را نداريد و فقط منتظريد که هر چه زودتر نتايج اوليه آزمون سراسري و رتبه‌ها را اعلام کنند تا از اين دلشوره و نگراني در بياييد.

اين احساس، طبيعي است؛ اينکه بعد از يک سال برنامۀ منظم و حساب شده، ناگهان احساس خلا کنيد و ندانيد که از زمان موجود چطور بايد استفاده کنيد، چيز عجيبي نيست. مشابه  اين حس را افرادي که بعد از 30 سال کار،  بازنشسته مي‌شوند، دارند؛ موقعيتي که اگر به آن توجه نشود، مي‌تواند به افسردگي فرد منجر شود؛ اما شما در اين دوران فترت، کارهاي بسياري براي انجام دادن داريد؛ کارهايي که هم نشاطتان را حفظ مي‌کند و هم آنکه براي شما لازم و مفيد است.

مهم­ترين کاري که مي‌توانيد در اين روزها انجام دهيد، اطلاع از رشته‌هاي دانشگاهي است. سعي کنيد که دربارۀ همۀ رشته‌ها ـ حتي هر چند در ابتداي امر حس مي‌کنيد که به آنها علاقه‌اي نداريد ـ اطلاعات کسب کنيد؛ زيرا زماني که نتايج اوليه آزمون سراسري مي‌آيد، فرصت شما براي انتخاب رشته، چندان زياد نيست و زمان زيادي براي  کسب اطلاعات کافي نداريد. براي کسب اطلاع در اين زمينه، مي‌توانيد به موتورهاي جست و جوگر، سايت‌هاي دانشگاه‌ها، فارغ‌التحصيلان سال‌هاي اخير يا دانشجويان سال‌هاي سوم و چهارم رشته‌هاي مختلف و کتاب «آشنايي بيشتر با رشته‌هاي دانشگاهي» مراجعه نماييد. دقت کنيد که براي موفقيت در يک رشته تحصيلي، بايد به نکات مختلفي توجه داشته باشيد که از آن جمله مي‌توان به علاقه، مطابقت رشته با توانمندي‌هاي شما، بازار کار رشته مورد نظر و امکان ادامه تحصيل اشاره نمود.

برخي از دانشگاه‌ها، با توجه به امکانات دانشگاه مورد نظر و استاداني که در آن دانشگاه تدريس مي­کنند، در رشته يا رشته‌هايي مطرح‌تر هستند؛ بنابراين، خوب است که در فرصت موجود، دربارۀ دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالي، رشته‌هايي که در هر دانشگاه ارايه مي‌شود، جايگاه دانشگاه در رشته مورد نظر (دانشجويان آن هر ساله چه تعداد مقاله و پروژه علمي و تحقيقاتي ارايه مي‌دهند، چند نفر در المپيادهاي دانشجويي پذيرفته شده‌اند يا چند نفر از آن دانشگاه در رشتۀ مورد نظر شما در آزمون تحصيلات تکميلي رتبۀ خوبي کسب کرده‌اند)، امکان رفت و آمد به دانشگاه (اگر  دانشگاه در شهري غير از محل سکونت شما واقع شده است درباره امکان اسکان، نحوه اياب و ذهاب به دانشگاه و فاصلة دانشگاه با شهري که در آن زندگي مي‌کنيد)، امکانات رفاهي دانشگاه، موقعيت جغرافيايي دانشگاه و … اطلاعات لازم را کسب کنيد . براي به دست آوردن اين اطلاعات، مي‌توانيد به  سايت‌هاي هر دانشگاه يا دانشکده مراجعه نماييد.

بر اساس نتايجى که ممکن است از آزمون خود بگيريد، در ذهن خود چندين تصميم و انتخاب را برنامه‌ريزى کنيد. اولين برنامه را براى زمانى بريزيد که نتيجه امتحان به همان خوبى يا حتى بهتر از آنچه فکر مي‌کرديد، بشود، هدف و تصميم دوم خود را براى زمانى برنامه‌ريزى کنيد که نتيجه بدتر از انتظار شما شود، ولى هنوز براى شما بدترين حالت ممکن نيست، و برنامه‌ريزى سوم را براى زمانى آماده داشته باشيد که احتمال دارد بدترين نتيجه ممکن را از آزمون خود بگيريد. در مورد اين برنامه‌ها با خانواده خود و اطرافيان نزديکتان نيز صحبت کنيد، تا در گرفتن تصميمات درست، آن هم در چنين دوران پر استرسى، به شما کمک کنند. اين برنامه‌ريزي‌ها استرس شما را به ميزان زيادى کم و به شما کمک مي‌کند تا خود را از قبل، براى پذيرفتن هر نتيجه اى آماده کرده باشيد و حتى در بدترين حالت ممکن، بتوانيد بر خودتان مسلط شده و به صورت درست و منطقى، تصميم بگيريد.

ممکن است که درست بعد از آزمون، چندان حس و حال اينکه يک ورزش جدى را شروع کنيد نداشته باشيد، ولى مي‌توانيد ورزشى متعادل را آغاز کنيد؛ بخصوص که بسيارى از کنکوري‌ها در سال آخر تحصيلى خود و قبل از کنکور، از ورزش کردن غافل مي‌شوند. ورزش به شما آرامش مي‌دهد، در بدن شما آندورفين ايجاد کرده و مانند يک مسکن طبيعى عمل مي‌کند. سعى کنيد که ورزش‌هاى پر تحرک و هوازى، مانند دويدن، شنا، دوچرخه سوارى و حتى تند راه رفتن را امتحان کنيد. ورزش، نه تنها از استرس شما مي‌کاهد، بلکه وضعيت خوابتان را نيز بهتر کرده و بر حال عمومى شما تاثير بسيار مثبتى مي‌گذارد. اگر در ابتدا براى انجام ورزش روزانه تنبلي‌تان مي‌آيد، از حضور در يک برنامه ورزشى براي چند روز در هفته آغاز کنيد.

شايد در دوران مطالعه، پيش خود مي‌گفتيد که بگذار کنکورم را بدهم، تا ساعت 12 ظهر مي‌خوابم  و در رختخوابم غَلْط مي‌زنم ! اما واقعيت اين است که وقتي کاري نداري، خوابت نمي‌آيد و زودتر از هميشه از خواب مي‌پري. اگر در دوران مطالعه، دلت براي خوابيدن لک زده بود، مال اين است که سرت شلوغ بود و خوابيدن و استراحت کردن برايت لطف داشت؛ اما فرد هميشه بيکار هرگز نمي‌تواند احساس خوبي از خوابيدن و استراحت کردن داشته باشد؛ چون پشت اين استراحت، کاري براي انجام دادن ندارد؛ پس بهتر است که حتماً کاري ارزشمند و جدي براي انجام دادن داشته باشيد. يکي از اين کارها، شرکت در کلاس‌هاي مؤسسات آموزش زبان  است. اگر به زبان انگليسي مسلط نيستيد، هر چه زودتر در يک مؤسسه ثبت‌نام کنيد و سعي کنيد که در اين زبان، مهارت لازم را کسب کنيد؛ زيرا يک دانشجوي موفق، کسي است که بتواند حداقل به يک زبان بين‌المللي مسلط باشد و در صورت نياز، از کتاب‌هاي مرجع که به اين زبان تاليف شده است، استفاده نمايد؛ در ضمن در برخي از رشته‌هاي دانشگاهي، برخي از کتاب‌هاي درسي به زبان انگليسي است. اگر هم به زبان انگليسي مسلط هستيد،  به  آموزش يک زبان خارجي ديگر بپردازيد . مطمين باشيد که هر چه به زبان‌هاي خارجي بيشتري مسلط باشيد، دانشجوي موفق‌تري خواهيد بود، و در نهايت، از موقعيت‌هاي بهتري در بازار کار بهره‌مند مي‌شويد.

اين روزها يکي از نشانه‌هاي باسواد بودن، تسلط فرد به نرم‌افزارهاي مختلف و برنامه نويسي   است . در بسياري از واحدهاي دانشگاهي، دانشجو بايد به يک يا چند نرم‌افزار مسلط باشد و در آگهي‌هاي استخدامي نيز تسلط فرد به نرم‌افزارهاي مختلف، امتيازي مهم محسوب مي‌شود.

از نشخوار افکار خود بپرهيزيد. نشخوار کردن افکار، يک چرخه معيوب است که باعث مي‌شود شما مدام به يک موضوع خاص فکر کنيد؛ بدون اينکه موضوع جديدى براى اضافه کردن به افکارتان وجود داشته باشد. اين حالت، بعد از آزمون، زياد اتفاق مي‌افتد؛ ولى بايد به خاطر داشته باشيد که نگرانى درباره موضوعى که در مورد آن ديگر کارى از دست شما ساخته نيست، نه تنها تاثير مثبتى نخواهد داشت، بلکه استرس شما را بيشتر مي‌کند. روش‌هايى براى مقابله با اين چرخه معيوب وجود دارند: اول اينکه به جاى تکرار افکار بيهوده، به دنبال راه حل باشيد. نگران بودن در مورد نتايج بد آزمونى که گذشته است، هيچ چيز را در مورد آن تغيير نمي‌دهد؛ ولى مي‌تواند روى عملکرد شما در آينده تاثير بگذارد. سعى کنيد دلايلى را که موجب شده‌اند شما به نتيجه دلخواه خود در آزمون سراسري نرسيد، پيدا کرده و در آينده از آنها درس بگيريد. انجام اين کار، عملکرد شما را در آينده مثبت خواهد کرد. دوم اينکه سعى کنيد بفهميد که از چه چيزى نگرانيد. معمولاً بخشى از استرس آزمون، مربوط به مسايل بعد از آزمون است. اينکه ديگران در مورد شما چه فکر مي‌کنند و چگونه در مورد شما قضاوت مي‌کنند يا چه انتظاراتى از شما دارند، ممکن است که شما را نگران کند. فهميدن دليل واقعى نگراني‌تان مي‌تواند به شما کمک کند تا بتوانيد با چنين مسايلى راحت‌تر کنار بياييد، و در آخر، يک بازه زمانى ٢٠ تا ٣٠ دقيقه‌اى را براى “نگران بودن” خود تعيين کنيد. انجام اين کار به شما کمک مي‌کند تا به جاى ناديده گرفتن نگراني‌هايتان، تنها در اين بازه زمانى که مشخص کرده‌ايد، نگران باشيد. زمان بگيريد و با تمام شدن وقتِ “نگرانى”، شروع به پرورش افکار مثبت در ذهنتان کنيد.