به راحتیِ آب خوردن

برخی از داوطلبان به محض شروع آزمون، روحیه خود را باخته و با دستپاچگی و استرس آزمون را آغاز می‌کنند. عده‌ای از داوطلبان نیز به محض دیدن چند سؤال سخت، به کلی روحیه خود را از دست می دهند و دیگر نمی‌توانند از توانایی‌ها و اطلاعات خود استفاده نمایند. مهم‌ترین کار قبل از شروع آزمون، این است که به خودتان آرامش بدهید و بگویید که حتماً می‌توانید این آزمون را بخوبی پشت سر بگذرانید و اصلاً از این بابت نگرانی نخواهید داشت. به حرف‌های ناامید کننده یا افرادی که خواسته یا ناخواسته به نگرانی شما دامن می‌زنند، توجه نکنید. یک سوره قرآن یا آیه الکرسی را بخوانید و به مطالعه سؤالات مشغول شوید. وقتی به سؤالات سخت رسیدید، باید بر اعصاب خود تسلّط داشته باشید. در سر جلسه آزمون به اینکه چرا کم مطالعه کردم یا کاش این قسمت را خوانده بودم، فکر نکنید. به جای اینکه به زمان گذشته و کارهای نکرده خود افسوس بخورید به دانش خود مراجعه کنید و با دیدی روشن پاسخ دهید. درست مانند یک شطرنج باز ماهر یا یک فرمانده نظامی در سخت‌ترین شرایط تصمیم بگیرید که چه کار کنید و بهترین کار در هر لحظه کدام است. در هر لحظه باید تشخیص دهید که کدام تست را باید رها کرد، به کدام تست باید جواب داد و چگونه زمان را تنظیم نمود. در هر درس به دنبال سؤال‌هایی بگردید که جواب آنها را می‌دانید. اگر در یک درس، فقط سه یا چهار سؤال را پیدا کردید که می‌توانید به آنها جواب دهید، امیدوار باشید. با همین شرایط هم می‌توانید نتیجه‌ای در حد خودتان بگیرید. به خود امیدواری بدهید و با خود بگویید وقتی که این سؤال‌ها برای من دشوار است، پس برای بقیه داوطلبان هم همین طور است.

     اگر جزو داوطلبان قوی هستید و با چند سؤال سخت مواجه شدید، به خاطر داشته باشید که خیلی خودتان را درگیر سؤالات نکنید و برای آنها زمان نگذارید. اگر سؤالات از حد معمول، دشوارتر باشد، معمولاً داوطلبان قوی بیشتر لطمه می‌خورند؛ زیرا به دلیل میزان مطالعه و کوششی که داشته‌اند، تلاش می‌کنند که به همه سؤالات پاسخ دهند، و این موضوع ممکن است زمان زیادی را از شما بگیرد. اگر شما قصد جواب دادن به تمام سؤالات را داشته باشید، مضطرب و آشفته خواهید شد؛ پس از همین حالا خود را آماده کنید که ممکن است چند سؤال متوالی دشوار باشند و شما نتوانید در زمان لازم یا کلاً به آنها پاسخ دهید؛ بنابراین، تمرین کنید تا بدون نگرانی از آنها عبور نمایید. اگر بعد از چند سؤال اول یک درس به خاطر اضطراب یا هر علت دیگری فکر کردید که قادر نیستید به سؤال‌های آن درس پاسخ دهید، سؤال‌های آن درس را کنار گذاشته و به سراغ درس دیگری بروید. اصلاً نگران نباشید؛ زیرا پاسخ دادن به سؤال‌های درس دیگر به شما احساس آرامش و اطمینان خاطر می دهد و بعد می‌توانید با آمادگی بیشتری، بار دیگر سراغ سؤال‌های درسی که مطالب آن برای مدتی از صفحه ذهنتان پاک شده بود، بروید.

از همین الان، روش‌های مدیریت آزمون را یاد بگیرید. پس از برخورد با چند سؤال سخت پی‌درپی، خصوصاً در درسی که در آن احساس تسلّط و توانایی بیشتری دارید، روحیه خود را نبازید، اصلاً به انتظارات و خواسته‌های دیگران در جلسه کنکور فکر نکنید و نسبت به خود، توانایی‌ها و قابلیتتان مطمین باشید. با نگاه کردن به خانه‌های سفید پاسخنامه و آمارگیری از سؤالاتی که قادر به پاسخگویی به آنها نبوده‌اید، خودتان را دچار ناراحتی و استرس نکنید و در صورت بروز هر گونه مشکلی، چند لحظه خود را از وضعیت موجود بیرون آورید. چند نفس عمیق بکشید، به خود امیدواری و روحیه داده و با توکل به خدا و بدون فکر کردن به سؤالاتی که بلد نیستید به بقیه سؤال‌ها جواب بدهید.

اجازه ندهید که افکار مخرب، تمرکز شما را به هم زده و در شما اضطراب ایجاد کند. خود را از قبل برای پاسخ ندادن به بعضی از سؤالات آماده کنید. اگر به چند تست پشت سر هم برمی‌خوردید که نمی‌توانید به آنها پاسخی دهید، مطمین باشید که این مساله کاملاً اتفاقی است و هرگز به معنای تسلّط نداشتن و ناتوانی شما در پاسخ دادن به سایر سؤالات نیست. هر آزمون، مجموعه‌ای از سؤالات آسان تا سخت است و کسی موفق‌تر است که به سؤالات آسان و متوسط پاسخ گوید. از طرفی به اندازه‌ انرژی و زمانی که صرف مطالعه‌ یک درس کرده‌اید از خود توقع داشته باشید و تصور نکنید که باید تمام مطالب یک درس یا یک بخش را به یاد داشته باشید. اساس تست زدن شما از زمان مطالعه‌تان در منزل پایه‌ریزی می‌شود. به دانسته‌هایتان اعتماد کنید. آزمون فقط آخرین مرحله‌ آموختن است؛ یعنی پیاده کردن آن‌چه قبلاً آموخته‌اید؛ پس در هنگام پاسخگویی به سؤالات، تنها هدفتان تمرکز و سعی در استفاده از تمام آموخته‌هایتان باشد و اجازه ندهید که افکار مخرب و منفی با انرژی‌ای که از شما می‌گیرند مانع از نتیجه‌گیری مطلوبتان شوند؛ تا به نتیجه‌ای که شایسته‌ میزان مطالعات و سواد شماست، دست یابید.

برخی از افراد در کارهایشان سرعت کمتری دارند. این افراد بنا به دلایلی، میزانی از وقت خود را هدر می‌دهند. این زمان‌های از دست رفته در برخی از کارها و فعالیت‌ها، چندان مشهود نیست؛ ولی در کارهایی چون تست‌زنی و بویژه سر جلسه کنکور اهمیت اساسی دارد. یکی از مشکلاتی که داوطلبان در حین پاسخگویی به سؤال‌ها با آنها روبرو می‌شوند، کم آوردن وقت و دستپاچه شدن آنهاست. در ابتدای دفترچه سؤالات آزمون‌ها برای سؤالات هر درس، یک زمان پیشنهاد شده است. اگرچه این زمان‌ها مطابق با استانداردها و ویژگی دروس، بهترین زمان‌های ممکن برای پاسخگویی به سؤالات هستند، اما شما می‌توانید با توجه به شناختی که از روحیات و توانایی‌های خود دارید، زمان‌بندی مناسبی را برای جلسه آزمون در نظر بگیرید؛ مثلاً ممکن است که زمان‌بندی شخصی در دروس عمومی به این ترتیب باشد که ادبیات (15 دقیقه)، عربی (25 دقیقه)، زبان (20 دقیقه)؛ و معارف (10 دقیقه). به همین ترتیب برای دروس اختصاصی نیز زمان‌بندی مناسبی را در نظر بگیرید و حتی‌الامکان در اجرای آن تلاش کنید. این موضوع اصلاً به آن معنی نیست که شما در تمام مدت، چشم به ساعت دوخته و تمرکز خود را از دست دهید؛ بلکه برای مطابقت با زمان از پیش تعیین شده، پس از پاسخ دادن به نیمی از سؤالات، به ساعت خود نگاهی بیندازید؛ اگر مطابق با زمان یا جلوتر از زمان باشید که هیچ، ولی در صورت عقب بودن از برنامه، اندکی به سرعت خود بیفزایید. به یاد داشته باشید که افزایش سرعت به معنای افزایش دلهره و عصبی شدن نیست و در صورت عدم پاسخگویی به سؤالات یک درس در زمان مقرر، فوراً به سراغ درس بعدی بروید و به هیچ‌وجه اجازه ندهید که این مساله به پاسخگویی شما به سؤالات سایر دروس لطمه بزند.

این درست است که باید در جلسه کنکور، تقسیم زمان داشته باشید؛ اما بدان معنا نیست که برای همه تست‌ها، می‌بایست زمان یکسان در نظرگرفت. نگران نباشید؛ اگر برای تستی، سه دقیقه وقت صرف کردید، حتماً تستی هم وجود دارد که در ظرف پانزده ثانیه، پاسخ آن را بیابید. نباید وقت زیادی را صرف سؤالی کنید که توان پاسخگویی به آن را ندارید، بلکه باید در کنار آن سؤال علامت زده و به سراغ دیگر سؤالات بروید و سپس در صورت اضافه آوردن زمان، به سؤالاتی که به آنها پاسخ نداده‌اید، بازگردید؛ زیرا با این کار، در صورت اضافه آمدن زمان، علاوه بر بالارفتن اعتماد به نفس شما به خاطر پاسخگویی به سؤالات دیگر، فکرتان بهتر کار می­کند و می توانید درخصوص سؤالاتی که به آنها پاسخ نداده‌اید، تمرکز بیشتری داشته باشید و به آن سؤالات نیز پاسخ دهید، و چه بسا که در مرحله بازنگری، به بسیاری از این سؤالات پاسخ دهید.

     نکته دیگری که باید درنظر بگیرید این است که برای تنظیم بهتر زمان، برخلاف آنچه معمول است و به دانش آموزان گفته می‌شود، درسی را که بیشتر می‌دانید، ابتدا پاسخ دهید، بهترین روش این است که با روش علامت گذاری و به همان ترتیب دفترچه، شروع به حل تست در آزمون نمایید؛ تا بتوانید در درس هایی که کمتر خوانده‌اید نیز چند تست را جواب دهید. اعتقاد مشاوران این است که هر داوطلب، باید حداقل دو و حداکثر سه بار تست‌ها را در آزمون مرور کند. دلیل انجام این کار آن است که در یک بار مرور کردن، داوطلب، بی آنکه دست خودش باشد، تعدادی از تست ها را که قادر به حل آنهاست به خاطر اضطراب و زمان رها می کند و خدای ناکرده در صورتی که اشتباهی در زدن تست ها انجام داده باشد، متوجه آن نخواهد شد.

بی دقتی و تمرکز نداشتن در هنگام تست زنی، یکی از اشتباهاتی است که برخی از داوطلبان در کنکور مرتکب می شوند. به خاطر عدم تمرکز، عجله و اشتباه گرفتن سرنخ‌ها، که عمدتاً ناشی از نخواندن با دقت تست است، ممکن است که برخی از داوطلبان فریب بخورند و به محض دیدن کوچک‌ترین سرنخی از پاسخ، آن را علامت بزنند؛ پس بسیار مهم است که از یک طرف تمرکز و دقت کردن را تمرین کنید و از طرف دیگر با روش های کنترل اضطراب آشنا باشید تا بتوانید حالت تعادلی خود را حفظ کنید. خیلی از داوطلبان با آمادگی کامل سر جلسه حضور می‌یابند، ولی با یک بی دقتی، اشتباهات زیادی را مرتکب می‌شوند. به منظور افزایش تمرکز، پس از دریافت برگه سؤال‌ها، ابتدا با برگه‌ای که مخصوص پاسخ‌هاست روی سؤال‌ها را پوشانده و فقط سؤالی را که می خواهید جواب دهید ببینید و سپس شروع به خواندن سؤال‌ها و جواب دادن به آنها یکی پس از دیگری نمایید. اگر پاسخ سؤال اول را دانستید شروع به علامت‌گذاری گزینه درست آن بکنید؛ در غیراین صورت به سؤال دوم بپردازید. بهتر است که قبل ازشروع به پاسخ دادن به سؤال‌ها تمام آنها را نخوانید؛ زیرا این امر تمرکز شما را کاهش می‌دهد. قبل از شروع کردن به پاسخ دادن به هر سؤال، آن را با دقت بخوانید و سعی کنید که ابتدا دقیقاً بفهمید که چه موضوعی در سؤال مطرح شده است. اعتقاد بر این است که حدود پنجاه درصد از جواب در خود سؤال پنهان هست.

    اگر پاسخ سؤالی را نمی دانستید کنار آن علامتی مخصوص به همین منظور بزنید و اگر در پاسخ سؤالی شک داشتید علامت خاص دیگری را که برای همین کار در نظر گرفته‌اید بزنید تا بتوانید در مرور بعدی به آن سؤال پاسخ دهید یا سریع از آن بگذرید. در پاسخ به سؤال‌های چهار گزینه‌ای باید دقت کنید که خانه را اشتباه پر نکنید. داوطلبان زیادی هستند که در کنکور پاسخ سؤالی را در یک خانه دیگر که مربوط به سؤال دیگری است، پر می‌کنند و بدون توجه به شماره سؤال ها، همه پاسخ‌ها را تا آخر جابجا می‌زنند؛ به همین دلیل، دقت کنید که در موقع پر کردن پاسخنامه، دچار چنین اشتباهی نشوید و شماره هر سؤال را با شماره پاسخنامه تطبیق دهید. سؤال‌ها و جواب‌ها را دقیقاً بخوانید. برای این منظور پس از ده تست که در پاسخنامه وارد کردید، یک بار پاسخنامه خود را کنترل کنید تا در پاسخنامه، جابجا علامت نزده باشید. بهتر است که جواب ها را در دفترچه سؤال‌ها هم علامت بزنید تا بررسی سؤال‌ها از این جهت، راحت‌تر شود.

گاهی اتفاق می‌افتد که داوطلبان، به دلیل توجه بیش از حد به وقت و ترس از دست دادن زمان یا استرس و عجله، صورت سؤالات را بخوبی مطالعه نمی‌کنند و همین موضوع باعث می شود که با اینکه آن مبحث یا موضوع خاص را بخوبی مطالعه کرده‌اند باز هم نتوانند گزینه صحیح را انتخاب کنند؛ پس قبل از هر چیز، سؤالات را به دقت بخوانید. به لغاتی مثل: «می‌شود» و «نمی‌شود»، «صحیح نیست» و «صحیح است»، «همیشه، اغلب، برخی از اوقات، هرگز، تنها، فقط، باید، به طور لازم، به طور کامل» و … که در جملات می‌آید، دقت بیشتری داشته باشید. جملاتی که فعل آنها به صورت منفی نوشته شده است، از نظر ظاهر، تفاوت چندانی با جملاتی که فعل آنها مثبت است، ندارند؛ بویژه در جملات فارسی که غالباً فعل در آخر جمله است. به علت محدودیت در وقت، معمولاً قسمت‌های آخر جملات در آزمون‌ها کمتر مورد دقت و توجه داوطلبان قرار می‌گیرد. معمولاً افعال منفی پررنگ‌تر نوشته می‌شوند یا زیر آن را خط می‌کشند؛ ولی متاسفانه در برخی از موارد، داوطلبان به این نکته چندان توجه نمی‌کنند. متن سؤالات را در کمال دقت و با آرامش مطالعه کنید تا مطلب را دریابید. اگر با عجله سؤال خوانده شود، چندین برابر وقت مقرر برای ارتباط دادن گزینه‌ها با متن تلف می‌شود. بعد از اینکه مطمین شدید که سؤال را فهمیده‌اید، به مطالعه گزینه‌ها بپردازید. در خواندن متن سؤال بویژه به نکته مورد بحث در این بخش (مثبت یا منفی بودن) توجه داشته باشید تا اینکه بدون جهت به سؤالی پاسخ غلط ندهید.

چون از «آزمون‌های چهار گزینه‌ای» همیشه این مفهوم در ذهن دانش آموز وجود دارد که باید حتماً یک پاسخ درست داشته باشند، پس در مواردی که سؤالاتی از نوع دوم مطرح می‌شود، احتمالاً مشکلاتی ایجاد می‌گردد. با توجه به این اصل در ساخت آزمون‌های چند گزینه‌ای که می‌تواند به دو صورت ذکر شده مطرح شود، به داوطلبان توصیه می‌شود در صورتی که با مطالعه اولین گزینه متوجه شدند که آن گزینه می‌تواند پاسخ درست باشد فوراً آن را انتخاب نکنند و حتماً گزینه‌های دیگر را نیز از نظر بررسی کنند؛ شاید پاسخ بهتری برای سؤال موجود باشد. در بعضی از سؤالات تمام گزینه‌ها صحیح است؛ اما یک گزینه صحیح‌تر بوده و در اصل، کامل‌ترین جواب را به ما می‌دهد؛ بنابراین، می‌بایست تمام گزینه ها را مطالعه نمایید تا گزینه ای را که جواب تست را به صورت کامل‌تر بیان می کند، انتخاب کنید. نکته بعدی اینکه صورت تست یا سؤال را با دقت بخوانید تا اولاً منظور سؤال و خواسته تست را دقیق متوجه شوید، و دوم اینکه مراحل حل از مفروضات تا یافتن مجهول را بخوبی پیدا کنید. وقتی صورت مساله را خواندید، قبل از نگاه کردن به گزینه ها، جواب را حدس بزنید. این کار، سرعت عمل شما را در پاسخگویی به تست ها افزایش می‌دهد. حتی در صورتی که حدس شما درست از آب درآمد و پاسخ شما بین گزینه‌ها وجود داشت، باز هم حتماً سایر گزینه ها را بخوانید؛ به علاوه، زمانی که مشغول پاسخ دادن به یک سؤال هستید، فقط به همان سؤال فکر کنید و در فکر سؤال قبلی یا بعدی نباشید.