حفظ تعادل؛ ضامن پيروزي

دوره بعد از عيد، دوره خيلي مهمي است؛ به اين دليل که هر چه به زمان برگزاري آزمون سراسري نزديک‌تر مي‌شويم اهميت زماني که در اختيار داريم، بيشتر مشخص مي‌شود. داوطلبان زيادي در سال‌هاي گذشته با يک برنامه‌ريزي اصولي موفق شدند تا از اين ايام به خوبي استفاده کرده و نتايج بسيار قابل ملاحظه‌اي را کسب کنند.

روي سخنمان با همه کساني است که قصد دارند پيشرفت تراز و رتبه داشته باشند. مطمين باشيد که با جديت و تلاش و خوب درس خواندن در اين ايام، مي‌توانيد به اين هدف برسيد. گرچه همت و جديت، از مهم‌ترين عناصر پيشرفت شما در اين روزهاي باقي مانده هستند، اما نکات و مسايل ديگري نيز وجود دارند که توجه و پرداختن به آنها باعث مي‌شود تا شما در همين روزهاي باقي مانده، به موفقيتي درخور تلاشتان دست يابيد.

ما هر ساله با داوطلبان زيادي مواجه مي‌شويم که قبل از عيد دروسشان را به خوبي مطالعه نکرده‌، اما با تلاش فراوان و رعايت همين نکات توانسته‌اند به موفقيت برسند. الف- توجه به برنامه‌ريزي و تعادل در آن يکي از مهم‌ترين اقداماتي که شما به عنوان داوطلب کنکور بايد هميشه به آن توجه داشته باشيد، اين است که ببينيد آيا برنامه‌ريزي شما اصولي و درست است و با نيازها، اهداف و توانايي‌هاي شما مطابقت مي‌کند يا نه. يک برنامه‌ريزي اصولي، مي‌تواند تاثير بسيار زيادي بر موفقيت شما داشته باشد و يک برنامه‌ريزي نادرست و نامناسب مي‌تواند باعث کندي و ضعف شما در پيمودن مراحل آمادگي براي کنکور شود. ما از همه شما دانش‌آموزان و داوطلبان گرامي آزمون سراسري خواهش مي‌کنيم که به اين مقوله توجه ويژه‌اي داشته باشيد. تمام کساني که در سه ماه آينده در مدرسه يا در رتبه کنکور پيشرفت مي‌کنند، کساني هستند که دچار چند برنامگي نيستند و از برنامه‌اي که چيده‌اند نيز خارج نمي‌شوند و دقيقاً بر اساس آن پيش مي‌روند.

اگر شما جزو آن دسته از داوطلباني هستيد که برنامه‌ريزي مناسبي داريد و به خوبي و بدون هيچ مشکلي با آن پيش مي‌رويد، برايتان آرزوي موفقيت مي‌کنيم و از شما داوطلبان عزيزي هم که تاکنون برنامه درستي نداشته‌ايد، خواهش مي‌کنيم که از همين الان براي سه ماه باقي مانده برنامه‌ريزي کنيد. براي انجام اين کار مي‌توانيد از مشاوران يا داوطلبان موفق کمک بگيريد، اما فراموش نکنيد که محور اصلي اين برنامه‌ريزي، خود شما هستيد و اين برنامه بايد طبق روحيات، توانايي‌ها و نيازهاي شما چيده شود. قبل از هر چيز توجه داشته باشيد که چه درس‌هايي را تا الان نخوانده يا کم خوانده‌ايد و در چه درس‌هايي ضعيف هستيد. به بودجه‌بندي سؤالات کنکور نيز توجه کرده و سعي کنيد تا در اين وقت باقي مانده، درس‌هاي مهم‌تر و با اهميت‌تر را در برنامه خود بگنجانيد. درروزهاي مختلف هم درس‌ها را به طور متعادل بخوانيد و تمام اوقات يک روز را به خواندن يک درس اختصاص ندهيد؛ مثلاًدانش‌آموز گروه آزمايشي علوم تجربي نبايد از صبح فقط شروع به مطالعه درس زيست‌شناسي کند. توجه داشته باشيد که بايد درس‌هاي محاسباتيرا بين يک ساعت و نيم تا دو ساعتو درس‌هاي عمومي را در حدود يک ساعت مطالعه کنيد. ب- تعادل در مطالعه دروس اختصاصي و عمومييکي از موضوعات بسيار مهم، ايجاد تعادل در مطالعهاست.

ما معمولاً عادت‌هاي مختلفي داريم؛ مثلاً معمولاً درس‌هايي را که دوست داريم،بيشتر و درس‌هايي را که به آنها علاقه نداريم، کمتر مي‌خوانيم. اين عادت، عادت غلطياست که برخي از داوطلبان با آن دست به گريبانند.

توجه داشته باشيد که کنکور، مطالعه و امتحان علاقه‌مندي‌ها نيست، بلکه امتحاني از همه دروس است، و افراد موفق کساني هستند که علي رغم ميلشان، تعادلي در خواندن همه دروس ايجاد مي‌کنند، و تا آنجايي که برايشان مقدور است، همه دروس، حتي اگر امکان‌پذير باشد، برخي از بخش‌هاي هر درس را مطالعه مي‌کنند.

يکي از عوامل موفقيت، ايجاد توازن و تعادل درمطالعه است، اين تعادل،اول با برنامه‌ريزي شخصي و در قالب ساعات مطالعه‌اي که در هر درس دانش‌آموز برايخودش محاسبه مي‌کند، ايجاد مي‌شود. سپس ايجاد تعادل در مطالعه دروس عمومي و اختصاصي است که راه موفقيت را هموار مي‌کند. در شيوه‌هاي مطالعه و رويکردي که دانش‌آموزان براي افزايش بهره‌وري در مطالعه دارند، يکي از استراتژي‌هاي بسيار مهم، اين است که دانش‌آموزان در ايام عيد و دوره بعد از آن، وقت بيشتري را براي مطالعه دروس متني و همچنين دروس عمومي در نظر بگيرند.

خواندن دروس عمومي، به جهت اينکه زودبازده‌تر هستند، امکاني را فراهم مي‌کند تا در کنکور بتوانيد نتايج بهتري بگيريد و خود اين موضوع، مهم‌ترين دليل است براي اين نکته که تاکيد مي‌کنيم در اين دوره به دروس عمومي توجه بيشتري داشته باشيد؛ البته درس‌هاي عمومي از نظر ماهيت و ساختار فرّار هستند و به همين دليل، لازم است که در زمان باقي مانده تا کنکور، درس‌هاي عمومي را در مقايسه با قبل بيشتر بخوانيد تا بتوانيد با حضور ذهن بيشتري در آزمون سراسري حاضر شويد. هر چه به پايان سال تحصيلي و کنکور نزديک‌تر مي‌شويم سهم مطالعه‌ درس‌هاي متني، که درس‌هاي عمومي نيز از جمله‌ آنهاست، در مقايسه با سال گذشته، افزايش مي‌يابد.

دليل اين افزايش، امکان فراموشي بيشتر اين درس‌ها در مقايسه با درس‌هاي محاسباتي است؛ ضمناً اين درس‌‌ها زودبازده‌تر هستند و با آنها مي‌شود راحت‌تر و سريع‌تر وضعيت درسي را بهبود بخشيد.      معمولاً داوطلبان در آغاز سال، هفتاد درصد زمانشان را به مطالعه درس‌هاي اختصاصيو سي درصد را به دروس عمومي تخصيص مي‌دهند. بعد از عيد نيز،بخش بيشتر مطالعه را دروس اختصاصي تشکيل مي‌دهد؛ با اين تفاوت که در اين دوره، شما بايد در مقايسه با قبل از عيد، زمان بيشتري را براي دروس عمومي در نظر بگيريد. هر چه به کنکور بيشتر نزديک مي‌شويم، با توجه به اينکه درس‌هاي حفظي و متني بايد بيشتر مطالعه شوند، طبيعي است که سهم زمان مطالعاتي آنها بيشتر مي‌شود؛ البته دانش‌آموزان همواره در تمام مدت تحصيل بايد دروس اختصاصي را بيشتر از دروس عمومي مطالعه کنند؛ مثلاً بايد شصت درصد از زمان را به دروس اختصاصي و چهل درصد را به دروس عمومي اختصاص دهيد؛ نه اينکه فقط درس‌هاي اختصاصي بخوانيد و بعد بگوييد: «درس‌هايعمومي، آسان است؛ آخر سال، فقط عمومي مي‌خوانم.» کساني که اين اشتباه را مرتکب مي‌شوند، نمي‌توانند در آن روزهاي آخر به نتيجه دلخواه برسند.

اگر شما از جمله داوطلباني هستيد که از ابتداي سال با برنامه ريزي خوب و مناسبي به مطالعه ادامه داده‌ايد، الان هم مي‌توانيد با خيالي آسوده به خوبي بين دروس عمومي و اختصاصي تعادل ايجاد کنيد، اما اگر جزو گروهي هستيد که «کج‌دار و مريز» مطالعه کرده يا اصلاً مطالعه نداشته‌ايد، بايد سعي کنيد که بين دروس عمومي و اختصاصي، دست به انتخاب بزنيد؛ اينکه: کدام دروس اختصاصي و عمومي مهم‌ترند؟ شما کدام يک از دروس را بيشتر بلديد يا در کدام‌ها ضعف داريد؟

در ميان فصول هر درس، کدام فصل‌ها بر حسب بودجه‌بندي سؤالات کنکور مهم‌تر بوده و توانايي شما در اين فصل ها چقدر است و … وقتي به سؤالاتي از اين قبيل پاسخ داديد، با توجه به وقتتان دست به انتخاب بزنيد؛ مثلاً به عنوان يک داوطلب گروه آزمايشي علوم تجربي، که شيمي و زبان را تا حدودي مطالعه کرده است، از بين عمومي‌ها تمرکز بيشتر خود را روي ادبيات و عربي، و در دروس اختصاصي، روي زيست‌شناسي و فيزيک بگذاريد و سپس وقت خود را به دو قسمت شصت درصد و چهل درصد تقسيم کرده و اين درس‌ها را مطالعه کنيد؛ البته اين مورد، يک مثال بود و همان‌گونه که قبلاً اشاره کرديم شما بايد با توجه به اطلاعات و کاستي‌ها و وقت خود، به خوبي برنامه‌ريزي کنيد. بهترين کاري که مي‌توانيد انجام دهيد اين است که در درس‌هاي عمومي و اختصاصي، نقاط قوت آن را مشخص کرده و آنها را حفظ کنيد و نيز براي ساير درس‌هايتان هدف‌گذاري کنيد تا به تدريج آنها را به نقاط قوت خود تبديل نماييد.

پ- تعادل در مطالعه تشريحي و تستي يکي ديگر از اقدامات مهمي که دانش‌آموزان بايد در اين دوره (بعد از تعطيلات نوروز) حتماً به آن توجه داشته باشند، اين است که بين مطالعه تستي و تشريحي تعادل برقرار کرده و به گونه‌اي پيش بروند که افراط در يکي از آنها به ضرر کردن در ديگري منجر نشود.

دانش‌آموزان وقتي مطالب را براي اولين بار مي‌بينند بايد آنها را به صورت تشريحي کار کنند و بيش از هشتاد درصد وقت خود را صرف مطالعه دروس تشريحي کنند و تقريباً بيست درصد از وقت خود را به تست اختصاص دهند. اين موضوع بعد از عيد تا حد زيادي تغيير مي‌کند؛ زيرا در اين هنگام، بيشتر داوطلبان، مباحث درسي را حداقل يک بار خوانده و در حال مرور آن مباحث هستند و از اين زمان بايد سهم مطالعه تستي را به مرور افزايش دهند. هر چقدر به زمان برگزاري آزمون سراسري نزديک‌تر مي‌شويم، سهم تستي کار کردن دانش‌آموزان بيشتر خواهد شد، معمولاً در دو ماه آخر، داوطلبان بايد هشتاد درصد براي دروس به منظور تست زدن و بيست درصد براي دروس به منظور مطالعة تشريحي وقت بگذارند؛ البته اين موضوع درباره داوطلباني که تا الان به خوبي مطالعه نکرده يا اصلاً مطالعه نداشته‌اند، صدق نمي‌کند. اين گروه از داوطلبان بايد وضعيت خود را بررسي کنند و ببينند تا چه زماني مي‌توانند به مطالعه تشريحي ادامه دهند؛ در واقع بايد مطالعه تشريحي تا آنجايي ادامه پيدا کند که مرور خلاصه مطالب و تست‌زني امکان‌پذير باشد؛ چون اگر هر يک از اين موارد حذف شود، به مطالعه شما آسيب مي‌خورد و شما نمي‌توانيد آن طور که بايد از مطالعه خود نتيجه بگيريد. با توجه به اينکه مرحله مرور و تست‌زني براي تثبيت مطالب در ذهن شما و نيز سنجش خودتان لازم است، اگر تازه مي‌خواهيد مبادرت به درس خواندن نماييد، باز هم حتماً زمان مناسبي را، بسته به حجم مطالعاتي و اطلاعات خود، براي مرور و تست زني در نظر بگيريد.

در چنين شرايطي، تا حدودي بحث گزيده خواني مطرح مي‌شود؛ يعني مي‌توانيد مباحثي از کتاب‌ها را حذف کنيد؛ به طوري که اگر در برخي از مباحث احساس مي‌کنيد که به آنها تسلّط کافي نداريد يا احساس مي‌کنيد که برخي از مباحث در مقايسه با برخي ديگر از آنها از اهميت کمتري برخوردارند، بتوانيد اقدام به حذف آن مباحث کنيد. سومين تعادل، تعادلي است که بين دروس پايه و دروس سال آخر بايد ايجاد شود.

اگر دانش آموزان اولويت را به برنامه درسي در مدرسه بدهند، بايد درس‌هاي پايه را هم در کنارش مطالعه کنند؛ اما مهم اين است که ما به همه درس‌ها و همه مباحث به طور هم زمان توجه کنيم.

ت- تعادل بين دروس پايه و دروس سال آخر

تعادل ميان دروس پايه و دروس سال آخر، بسيار مهم است. از آنجايي که بيش از پنجاه درصد سؤالات کنکور مربوط به دروس دوره‌هاي تحصيلي دهم و دوازدهم است، ممکن است اين نگراني براي برخي از دانش‌آموزان به وجود آيد که چگونه مي‌توانند در اين زمان باقي مانده بين دروس پايه و سال آخر و مطالعه يا مرور و تست‌زني آنها تعادل برقرار کنند. تعادل ميان دروس پايه و سال آخر براي همه داوطلبان لازم است: چه کساني که تا الان مطالعه خوبي داشته و چه کساني که نتوانسته‌اند به خوبي مطالعه کنند. فارغ از نگراني، چيزي که شما به آن نياز داريد، درايت و هوشياري در انتخاب يک برنامه‌ حساب‌شده است. اگرچه شما فرصت زيادي نداريد، اما شما داوطلبان عزيز با اولويت‌بندي مي‌توانيد به خوبي کارها را پيش ببريد.

حفظ موقعيت و تسلّط بيشتر در درس‌هايي که جزو نقاط قوت شماست، بايد در اولويت قرار گيرد و بعداً اگر وقت اضافه آورديد به سراغ درس‌هاي ديگر برويد. 

*هفته نامه پیک سنجش