برنامه‌ريزي درسي؛ ضامن موفقيت در آزمون
مي‌گويند سرعت آهو 90 کيلومتر در ساعت و سرعت شير 57 کيلومتر در ساعت است؛ اما چرا هنگامي که شير آهو را تعقيب مي‌کند، بسياري از اوقات او پيروز ميدان مي‌شود؟ تنها دليلش آن است که در اين مسابقة تعقيب وگريز، آهو مدام به پشت سر خود نگاه مي‌کند و شير، تنها و تنها، به هدف خود، يعني آهو، خيره مي‌شود.
اين مثال براي شما عزيزان کنکوري هم صدق مي‌کند.
اگر مي‌خواهيد در اين مسابقة علمي پيروز ميدان باشيد، نبايد مدام به اشتباهاتي که در گذشته کرده‌ايد، فکر کنيد يا از اينکه نسبت به دانش‌آموزان قوي و آماده، پايۀ ضعيف‌تري داريد، نگران باشيد و به خود انرژي منفي بدهيد.
بايد در اين مسابقه، مهم‌ترين رقيب خود را در مسير آمادگي براي آزمون سراسري، فقط و فقط، خودتان بدانيد؛ چرا که مقايسه کردن وضعيت درسي خودتان با ساير افراد، کار بسيار اشتباهي است.
شما بايد اين نکته را مدّ نظر داشته باشيد که همۀ افراد شبيه هم نيستند؛ بنابراين، مقايسه وضعيت درسي‌تان با ساير رقباي خود در کلاس درس و مدرسه، اشتباه محض است.
شما مي‌بايست نهايت تلاشتان را به کار ببريد تا نسبت به روز گذشته و هفتۀ قبل خودتان، عملکرد بهتري داشته باشيد؛ به همين خاطر، براي اينکه بتوانيد به اين نتيجه برسيد، نياز به دفتر برنامه‌ريزي درسي داريد.
داشتن يک دفتر برنامه‌ريزي باعث مي‌شود که شما در مورد نحوۀ درس خواندن، سرعت مطالعاتي، ساعت‌هاي مفيد و غيرمفيدتان، اطلاعات کافي داشته باشيد و با ثبت اين اطلاعات، بتوانيد روي آنها کار کنيد. درست مثل ورزشکار‌هاي حرفه‌اي که رکوردشان را ثبت مي‌کنند و براي بهتر کردن آن، تلاش مي‌کنند، يک دانش‌آموز که داراي هدف است نيز، با ثبت کردن ساعت مطالعه‌اش، تلاش مي‌کند که هر هفته‌اش بهتر از هفتۀ قبل باشد.
چگونه برنامه‌ريزي درسي کنيم؟
اکنون چه مي‌کنيد؟
کارهايي را که در طول روز انجام مي‌دهيد، در اين دفتر بنويسيد؛ براي مثال، ذکر کنيد که: چه زماني از خواب بيدار مي‌شويد؟ ناهار و شام خوردنتان چقدر زمان مي‌برد؟
آيا در ميانۀ روز مي‌خوابيد؟ چقدر در روز را صرف انجام بازي‌هاي کامپيوتري يا حضور در فضاي مجازي مي‌کنيد؟
چقدر تلويزيون مي‌بينيد يا موسيقي گوش مي‌دهيد؟ وقتي زمان‌هاي انجام امور ياد شده را با دقت تعيين کنيد، هم زمان‌هاي آزادتان معلوم مي‌شود و هم زمان‌هايي که به بطالت هدر مي‌رود و مي‌توانيد آنها را حذف کنيد يا حداقل کمتر به آنها بپردازيد، مشخص مي‌شود.
جوّگير نشويد
يک برنامه‌ريزي خوب، بايد اهداف روزانه، هفتگي و ماهانه داشته باشد؛ يعني فقط نگاهي کوتاه مدت نداشته باشد؛ چون وقتي شما فقط براي مدتي کوتاه برنامه‌ريزي کنيد، حجم زيادي از درس‌ها را براي يک روز مي‌گذاريد و تصور مي‌کنيد که مي‌توانيد از پس اين مطالعۀ حجيم و پرمشقت برآييد؛ اما در عمل فقط چند روز يا در نهايت يک هفته مي‌توانيد به رعايت چنين برنامه‌اي پاي‌بند باشيد؛ پس براي يک روزتان طوري برنامه‌ريزي کنيد که بتوانيد تا زمان برگزاري آزمون سراسري به اجراي آن متعهد باشيد.
براي شروع مي‌توانيد در روزهايي که مدرسه داريد، از سه يا چهار ساعت مطالعه در روز آغاز کنيد و به مرور آن را به شش يا هفت ساعت برسانيد، و در روزهاي تعطيل هم از چهار يا پنج ساعت مطالعه در روز شروع کنيد و آن را به هشت تا ده ساعت برسانيد؛ حتي شايد به مرور هم بتوانيد بيش از ده ساعت در روزهاي تعطيل مطالعه کنيد.
توجه داشته باشيد که برنامه‌ريزي، يک حکم قطعي نيست و شما بايد شرايط و توانمندي‌هاي خود را موقع برنامه‌ريزي در نظر بگيريد و بر اساس آن جلو برويد؛ اما در عين حال، مواظب باشيد که خود را نيز دست کم نگيريد.
تک درس مطالعه نکنيد
در يک روز، فقط يک درس يا فقط دروس اختصاصي يا دروس عمومي را مطالعه نکنيد.
به طور معمول 70 درصد از وقت خود را در هر روز مي‌توانيد به دروس اختصاصي و 30 درصد آن را به دروس عمومي اختصاص دهيد؛ اما اين حکم، يک حکم کلي نيست؛ چون امکان دارد که داوطلبي در يک درس اختصاصي، توانمندتر از يک درس عمومي باشد و نياز داشته باشد که براي يک درس عمومي، حتي بيشتر از دروس اختصاصي خود، وقت بگذارد.
نکته ديگر اينکه مباحث پيچيده و سخت را زماني مطالعه کنيد که کارآيي و توان ذهني بيشتري داريد، و تا حد ممکن، تعداد تست‌هايي را که قرار است در يک هفته کار کنيد، مشخص کنيد تا بتوانيد براي تست‌ها هم برنامه‌ريزي کنيد.
مرور کنيد
مـرور مباحث مطالعه شده، باعـث تسـلط شــما روي آن مباحث مي‌شود. بايد بپذيريد که يک داوطلب، هر چقدر هم که باهوش باشد، نمي‌تواند با يک بار مطالعۀ مبحثي خاص، به درک درستي از آن برسد و تسلط لازم را در آن مبحث پيدا کند؛ پس حتماً در برنامه‌ريزي خود، زماني را به مرور مطالب اختصاص دهيد. در پايان هفته هم زماني را مشخص کنيد که اگر در طول هفته، بنا به هر علتي، نتوانستيد درسي را مطابق با برنامه‌ريزي خود مطالعه کنيد، در آن زمان بتوانيد اين کم کاري را جبران کنيد؛ به عنوان مثال، مي‌توانيد پايان هفته را به انجام اين کار اختصاص دهيد.
استراحت و تفريح؛ نيازهاي لازم
شما يک ربات نيستيد و نمي‌توانيد چند ماه مداوم فقط درس بخوانيد. داوطلبي که بدون توجه به زمان تفريح و استراحت خود، برنامه‌ريزي مي‌کند. بعد از مدتي کوتاه از پا مي‌افتد و همه چيز را رها مي‌کند. عده‌اي نيز زمان زيادي را به استراحت و تفريح اختصاص مي‌دهند. سعي کنيد که جزو هيچ يک از اين دو گروه نباشيد. به طور متوسط، بعد از هر يک ساعت و نيم مطالعه، بيست دقيقه تا نيم ساعت استراحت کردن، منطقي است.
خوب خوابيدن براي تمرکزو هوشياري کامل لازم است؛ پس حتماً شش تا هشت ساعت خواب شبانه داشته باشيد. براي تفريح نيز زماني را در نظر بگيريد؛ مثلاً آخر هفته‌ها نيمي از روز را به تفريحي که دوست داريد، اختصاص بدهيد؛ اما نبايد پرداختن به اين تفريحات، شما را از مسير مطالعاتي‌تان دور کند.
مکتوب کنيد
ثبت ساعت مطالعاتي هر درس به صورت جداگانه و تعداد تست‌هاي زده شده، باعث ايجاد يک مقياس اندازه‌گيري مي‌شود. از طريق اين مقياس مي‌توانيد بفهميد که نسبت به قبل، چه قدر پيشرفت داشته‌ايد تا خودتان را بهتر از گذشته ارتقا بدهيد؛ يا اگر عملکردتان نسبت به قبل افت کرده است، براي بهبود آن برنامه‌ريزي کنيد؛ به همين دليل، پر کردن دفتر برنامه‌ريزي خود را خيلي جدّي بگيريد.
