از آزمون سنتي و الکترونيک (آن‌لاين) چه مي‌دانيم؟
امروزه، تمايل به استفاده از آزمون مبتني بر اينترنت (آن‌لاين)، چه از طريق کامپيوتر و چه با استفاده از اپليکيشن‌هاي تلفن همراه، در سطوح مختلف آموزشي، از مقطع ابتدايي تا عالي‌ترين سطح دانشگاهي، با استقبال مواجه شده و مورد توجه ويژه عموم مردم قرار گرفته است.
هزينه‌هاي سنگين تامين کاغذ در آزمون‌هاي سنتي و مبتني بر کاغذ از يک سو، و مسايل امنيتي گسترده و پيچيده حفاظت فيزيکي از آزمون از سوي ديگر، ضرورت به کارگيري آزمون‌هاي الکترونيک را بيش از پيش آشکارتر کرده است.
گرچه برخي از آزمون‌ها به لحاظ اهميت آن (آزمون ورودي دانشگاه‌ها و آزمون‌هايي که داراي گواهي‌نامه‌هاي معتبراست) يا براي مواد امتحاني خاص (آزمايشگاه، نقاشي و طراحي، موسيقي و …) مي‌بايست در محل‌هاي ويژه‌اي برگزار شود، اما بسياري از آزمون‌هاي جاري و آزمون‌هاي مورد نياز را مي‌توان به صورت آن‌لاين برگزار کرد که نيازي به حضور داوطلبان در مکان تحت کنترل ندارد و شرکت کننده مي‌تواند از محل سکونت يا کار خود، در آن شرکت کند.
آزمون آن‌لاين، امتحاني است که در فرايند آن از اتصال اينترنت، که ناشي از ورود فناوري اطلاعات به حوزۀ آموزش و يادگيري است، استفاده مي‌شود و پيشرفت قابل ملاحظه‌اي در نظام‌هاي موجود در ارزيابي آزمون‌هاي الکترونيکي به وجود آورده است؛ به طوري که از چنين نظام‌هايي در مدارس، دانشگاه‌ها و سازمان‌هاي مختلف در سطوح ملي و بين‌المللي نيز کمک گرفته مي‌شود.
آزمون الکترونيکي، شامل: آزمون‌هايي است که در آنها با استفاده از دستگاه‌هاي الکترونيکي، فعاليت‌ها، پاسخ‌ها، نمره‌ها و بازخوردهاي لازم فراگيران، طراحي، ارايه، ذخيره و گزارش مي‌شود. همچنين اين آزمون مي‌تواند در چندين قالب مختلف، مانند: اسناد متني، قالب‌هاي چند رسانه‌اي، مثل: صدا، تصوير، ويديو، يا در قالب شبيه سازي‌هاي پيچيده و بازي‌هاي گوناگون ارايه شود.
آزمون الکترونيکي نيز مي‌تواند به شکل فردي و گروهي و در تعداد اندک، و يا در مقياس جمعيتي بزرگ، به صورت هم‌زمان يا غير هم زمان برگزار شود. از روش‌هاي مختلفي که در آزمون الکترونيکي براي ارزيابي آزمون دهندگان وجود دارد، مي‌توان به سؤال‌هاي چند گزينه‌اي، پاسخ‌هاي صحيح غلط، پر کردن جاي خالي، مرتب کردن يا جور کردن سؤال‌ها اشاره کرد.
از ارزيابي الکترونيکي، تنها براي سنجش يادگيري‌هاي الکترونيکي و آزمون‌هاي کلاسي استفاده نمي‌شود، بلکه از اين ارزيابي نيز مي‌توان به مثابه استراتژي‌هايي در خدمت توسعه نظام‌هاي آموزشي ياري گرفت. بدون شک، آزمون الکترونيکي مزاياي فراواني دارد که مي‌تواند، بسته به نوع برگزاري و سطح آن، متفاوت باشد.
مزيت‌هاي اصلي آزمون الکترونيکي عبارتند از:
• نمره گذاري فوري و راحت‌تر؛
• تحليل سريع داده‌ها؛
• تنوع در قالب‌هاي سؤال؛
• بازخورد سريع براي فراگيران، استادان و مؤسسات؛
• حذف زمان رفت و آمد به محل آزمون؛
• اعلام نتيجه آزمون، بلافاصله پس از پايان آزمون؛
• دسترسي سريع به پاسخنامه و جواب‌هاي تشريحي سؤالات؛
• شرکت در آزمون در زمان‌هاي دلخواه؛
• تعيين زمان پاسخگويي به سؤالات (در آن مي‌توان تعيين کرد که در Y دقيقه به تعداد X سؤال پاسخ داده شود)؛
• امکان استفاده از رسانه‌هاي ويژه، مانند: ويديو، صدا يا تصاوير؛
• امکان استفاده ترکيبي از انواع سؤالات، اعم از سوالات تستي، درست يا غلط، چند گزينه‌اي و انواع ديگر.
کاستي‌هاي احتمالي که براي اين آزمون‌ها برشمرده مي‌شود، دغدغه‌هاي بجا و درستي به شمار مي‌آيد که عموماً قابل حل است؛ دغدغه‌هايي چون امنيت آزمون و قابل اعتماد بودن فناوري، تجهيزات فني، سرعت اينترنت، دانش و مهارت‌هاي کامپيوتري و طرح برخي از سؤالات خاص، که هر کدام، براي خود يک راه حل دارد.
براي استفاده از آزمون‌هاي الکترونيکي، داوطلبان تنها نيازمند يک مرورگر وب هستند. مرورگرهاي: Internet Explorer (موجود در تمامي ويندوزها) و Firefox به خوبي با آزمون‌هاي الکترونيکي سازگار هستند، اما با توجه به مقايسه مرورگرها با يکديگر، استفاده از آخرين گونه مرورگر Google Chrome در اين مورد توصيه مي‌گردد.
امروزه، سازمان‌ها، مؤسسات و دستگاه‌هاي دولتي و غير دولتي بسياري در کشورمان، از آزمون الکترونيک بهره برده و رضايت‌مندي قابل قبول متقاضيان را نيز کسب نموده‌اند؛ به عنوان نمونه، در اين زمينه مي‌توان به آزمون‌هاي سامانه آموزش کارکنان، نرم‌افزار آزمون آن‌لاين مدرسه براي برگزاري آزمون‌هاي دانش‌آموزان، شبکه اجتماعي شاد، آزمون‌هاي آزمايشي متقاضيان ورود به آموزش عالي و نظاير آن اشاره کرد.
*هفته نامه پیک سنجش
