کنکور؛ تفريحي از جنس زندگي !

وقتي مطالعه براي آمادگي در کنکور شروع مي­شود، بيشتر داوطلبان، والدين و گاهي حتي مشاوران و معلمان عزيز هم فقط و فقط به اين فکر مي­کنند که آزمون، يعني مطالعه، و براي مطالعه بايد پيوسته درس خواند و درس خواند و هيچ کار ديگري نيز نبايد انجام داد. اين در حالي است که مطالعه براي کنکور هم مانند هر کار ديگري (و شايد براي برخي از داوطلبان، بيشتر از کار ديگري) باعث خستگي مي‌گردد، و اگر اين خستگي ادامه پيدا کند، حتي اگر داوطلب مايل باشد که پيوسته به مطالعه ادامه دهد، باعث دلزدگي و افسردگي او شده و توان و انرژي وي را براي ادامه راه کاهش داده يا از بين خواهد برد.

     تفريح در دوره آمادگي براي کنکور، يکي از بحث­هاي مهمي است که مشاوران و فعالان کنکور در مورد آن نظرات متفاوتي دارند؛ برخي آن را لازم و برخي ديگر، چندان بر انجام آن تاکيد نمي­کنند. به همين دليل، در اين مقاله درصدد هستيم تا با ارايه راهکارها و شيوه­هايي براي تفريحي از جنس کنکور، شما را براي مطالعه­اي موفق و جدي تا زمان برگزاري اين آزمون هدايت کنيم. براي اينکه کنکوري بدون خستگي و دلزدگي را تجربه نماييد، به اين نکات توجه کنيد:

هر کاري، حتي کارهايي که مورد علاقه و پسند شما هستند، وقتي به عنوان يک تکليف تلقي مي­شوند، کم کم آزار دهنده و خسته کننده مي­شوند. اگر به کنکور هم به عنوان يک تکليف و وظيفه نگاه کنيد، يا به عنوان کاري که مجبور هستيد آن را انجام دهيد توجه کنيد، مطمين باشيد که بعد از مدتي، حتي اگر دانش‌آموز زرنگ و کارداني هم باشيد و تمام مباحث را هم بخوبي بدانيد، ادامه مطالعه برايتان خسته کننده و آزار دهنده مي­شود؛ پس سعي کنيد به خود و آزموني که در پيشِ رو داريد هم به عنوان يک تفريح نگاه کنيد. شايد در ابتدا پذيرفتن اين موضوع برايتان سخت باشد، اما اگر بخواهيد مي­توانيد بمرور فکرتان را نسبت به کنکور تغيير دهيد.

با دروس شوخي کنيد و اصلاً سعي نکنيد که يک مطلب را به هر قيمتي ياد بگيريد. مطمين باشيد که حتي رتبه‌هاي برتر کنکور هم، همه دروس را کاملاً بلد نيستند؛ پس براي دانستن تمام مطالب، خود را خسته نکنيد و بدانيد که اتفاق خاصي نمي­افتد اگر گاهي طبق برنامه پيش نرويد. اگر ديديد درسي بيش از حد از شما انرژي
مي­گيرد و شما را خسته مي‌کند، براي ساعاتي يا حتي چند روز، آن درس را رها کنيد تا دوباره توان و انرژي لازم براي مطالعه آن درس را پيدا کنيد. در مجموع يادتان باشد که براي کنکور، خود را بيش از حد در زمان مطالعه خسته نکنيد و مطمين باشيد در زماني که در اختيار داريد، مي­توانيد همه مطالب را بخوبي فرابگيريد.

داوطلبان بسياري هستند که وقتي تصميم مي­گيرند براي کنکور مطالعه کنند، ديگر به هيچ چيز فکر نمي­کنند. اين دسته از افراد، معمولاً جزو داوطلبان زرنگ يا گروهي هستند که سال يا سال­هاي قبل، رتبه خوبي کسب نکرده و الان به اين نتيجه رسيده­اند که بايد پيوسته مطالعه کنند و زمانشان را براي هيچ مساله ديگري صرف نکنند. بايد به اين دسته از داوطلبان بگوييم که به صورت پيوسته و مداوم درس خواندن و استراحت و تفريح نداشتن، اصلاً خوب نيست، و نه تنها باعث خستگي و دلزدگي­شان مي­گردد، بلکه ممکن است که باعث بيماري روحي و جسمي آنها نيز بشود. ممکن است فردي که به اين صورت مطالعه مي‌کند، تا مدت­ها از مشکلات خود بي­اطلاع باشد، اما در نهايت در ماه­ها يا هفته­هاي پاياني و حساس کنکور، اين خستگي و دلزدگي باعث شود تا وي براي مدتي دست از مطالعه بکشد يا نتواند از آنچه که خوانده است بخوبي استفاده کند.

مانند همه کارهاي ديگر، افراط و تفريط در مطالعه يا تفريح در دوره کنکور نيز نتيجه خوبي نخواهد داشت. به عنوان يک داوطلب بايد سعي کنيد تا در تمام کارهاي خود، از جمله در مطالعه و تفريحتان، تعادل داشته باشيد. بعضي از داوطلبان، برخلاف گروهي که قبلاً اشاره کرديم، چندان به مطالعه کردن علاقه و رغبتي ندارند و سعي
مي­کنند که با فريب خود و ديگران و فرار از درس خواندن، زمان زيادي را به تفريح و استراحت اختصاص دهند. هر دو، هم افراط و هم تفريط، مي­تواند ضررهاي جبران ناپذير و مؤثري به شما بزند؛ پس افراط و تفريط در تفريح کردن هم ممنوع است.

وقتي در مورد تفريح و استراحت در دوره کنکور صحبت مي­کنيم بايد حتماً به خاطر داشته باشيد که تفريح شما با تفريح يک فرد معمولي و حتي دانش­آموزي که آزمون سراسري را پيشِ رو ندارد، فرق مي­کند. در واقع، منظور از تفريح، مسافرت­هاي طولاني يا اختصاص ساعات متمادي به برنامه­هاي مورد علاقه نيست؛ بلکه اين تفريح بايد در حدي باشد که به مغز و جسم خود استراحتي داده، توان خود را مجدداً افزايش داده و دوباره شروع به مطالعه کنيد؛ البته بسته به شرايط و زمان، نوع تفريح و استراحت شما متفاوت است که حتماً بايد به اين موضوع در
برنامه­ريزي خود توجه داشته باشيد.

به عنوان يک داوطلب کنکور، که کار اصلي شما تا روز برگزاري آزمون، مطالعه و آمادگي براي امتحان است، چند تفريح و وقت استراحت داريد که علاوه بر نياز مغز به استراحت، به دوره هاي مهم کنکور و گذرگاه­هاي طلايي آزمون نيز باز مي­گردد. نکته اولي که بايد به آن توجه داشته باشيد اين است که در برنامه مطالعاتي هفتگي خود، حتماً بايد بعد از هر چهل و پنج دقيقه وقت اختصاص داده شده براي درس­هاي سخت، و هر يک ساعت براي درس­هاي آسان يا حداکثر يک ساعت و نيم، يک زمان استراحت يک ربعه را در نظر بگيريد. انجام اين کار باعث مي­شود تا مغز فرصت پيدا کند که مطالب را در حافظه کوتاه مدت شما وارد سازد و براي يادگيري بعدي بخوبي آماده شود.

    در برنامه­ريزي هفتگي خود، براي روزهاي جمعه خودتان نيز حتماً يک زمان استراحت پيوسته چهار تا پنج ساعته را در نظر بگيريد. حال در اين زمان هاي يک ربعه يا چهار تا پنج ساعته پايان هفته به انجام کارهاي کوچک مورد علاقه خود بپردازيد؛ حتي مي­توانيد در طول روزهاي هفته به غير از جمعه هم ساعت­هايي را، بخصوص بعد از مطالعه درس­هاي سخت، به انجام کارهاي مورد علاقه خود اختصاص دهيد. پرداختن به اين کار يعني يک تفريح کنکوري کوتاه، اما دلچسب !

ممکن است که برخي از شما داوطلبان عزيز با خود بگوييد که در اين مدت، چه تفريحي مي­توانيم داشته باشيم. همان گونه که قبلاً هم اشاره کرديم، به خاطر موقعيت خاص شما، تفريح شما نيز بايد خاص باشد؛ مثلاً در يک ربعي که در اختيار داريد به پيامک­هايتان سري بزنيد. يک کارتن ببينيد يا يک موسيقي دلچسب گوش کنيد. ضمناً مي­توانيد در پايان هفته به اتفاق دوستان يا خانواده، به خارج از شهر، پارک يا سينما برويد يا ورزش کنيد؛ مثلاً شنا از آن دسته از ورزش­هايي است که مي­تواند حسابي روحيه شما را براي شروع مطالعه تقويت کند. شايد با خود بگوييد که زمانتان براي يک تفريح درست و حسابي کوتاه است، اما اين موضوع آن قدر مهم نيست که صرف نياز بدن به استراحت اهميت دارد. در مدت يک ربع، حتي مي­توانيد خيال­پردازي کنيد و خودتان را در دانشگاه، رشته، شغل يا جايگاه اجتماعي مورد نظرتان تجسم کنيد. اين هم يک تفريح است؛ زيرا
هورمون­هايي در مغز ترشح مي­شود که هم دقايق را براي شما لذت بخش­تر و يادگيري را به دليل انگيزه بالاي شما بهتر مي­سازد و هم سبب مي­شود تا انرژي­هايي از مغز شما به اطراف ساطع شود و تمام کاينات در راستاي علايق و هدف شما حرکت کنند.

     علاوه بر اين برنامه هفتگي، کاري که شما مي­توانيد انجام دهيد اين است که اگر در پايان ماه متوجه شديد که مطالعه خوبي داشته‌ايد به خودتان پاداش داده و مدت زماني را به تفريح و انجام کارهاي مورد علاقه­تان بپردازيد. نگران هيچ چيز نباشيد. بعضي از وقت­ها براي موفقيت بايد افکار خود را از آن موضوع رها کنيد و به خودتان شادي هديه دهيد. آن وقت متوجه خواهيد شد که چگونه همه کاميابي­ها با انرژي مثبتي که از شما مي‌گيرند، به طرف شما حرکت مي­کنند؛ پس در پايان ماه هم حسابي از خجالت خودتان در بياييد و به خودتان پاداش دهيد و بعد با انرژي و انگيزه بيشتر دوباره وارد ميدان گرديد.

امان از اين گذرگاه­هاي طلايي و استرسي که به برخي از داوطلبان منتقل مي­کنند! وقتي صحبت ايام مهم کنکور به ميان مي­آيد، طبق معمول، همه داوطلبان فکر مي­کنند که ديگر حتماً بايد درس بخوانند و در غير اين صورت، از قافله عقب خواهند ماند. اتفاقاً بايد بگوييم که اگر در اين دوره هم کمي استراحت و تفريح به خودتان هديه بدهيد کار بسيار خوبي انجام داده­ايد؛ زيرا اين عمل باعث مي­شود تا شما در روزهاي باقي مانده دوره­هاي مهم، با انگيزه و تلاش بيشتري درس بخوانيد و البته يادگيري بهتري نيز داشته باشيد.

    حتماً همه شما عزيزان، گذرگاه­هاي طلايي يا همان دوره‌هاي مهم کنکور را مي­شناسيد. بايد اشاره کنيم که اين دوره­ها عبارتند از: تابستان منتهي به کنکور، دوره عيد نوروز و خرداد ماه قبل از کنکور. به دليل اهميت مطالعه در اين دوره­ها به آنها دوره­هاي طلايي کنکور اطلاق مي­شود.

براي سخن گفتن از تعطيلات تابستان پيش از کنکور دير شده است، اما در ايام عيد، مشاوران بر اين عقيده­اند که داوطلب مي­تواند دو تا سه روز اول نوروز را به تفريح و مسافرت اختصاص دهد. به نظر ما نيز حتماً اين کار را انجام دهيد؛ زيرا بعداً مي­توانيد با انرژي و توان بيشتري درس بخوانيد. اين دو تا سه روز را مي­توانيد به ديد و بازديد، ديدن برنامه­هاي تلويزيوني يا مسافرت و … اختصاص دهيد. انتخاب با خود شماست؛ نکته مهم اين است که استراحت و تفريح را فراموش نکنيد.

در خرداد ماه نيز حتماً زماني را براي تفريح و استراحت در نظر بگيريد. مي­توانيد در اواسط اين دوره، که دوره مرور و جمع‌بندي است، مثلاً بعد از خواندن دروس اختصاصي و اصلي، زماني را به تفريح و استراحت روزانه اختصاص دهيد. پيشنهاد ما اين است که مسافرت را به زمان ديگري موکول کنيد تا با خيال راحت و بعد از کنکور، حسابي از آن لذت ببريد. در اين دوره استراحت کوتاه مي­توانيد به ديدن دوستان يا اقوامتان برويد، بازارگردي کنيد، به سينما برويد يا از نقاط ديدني اطراف شهرتان بازديد کنيد، و خلاصه با اين تفريحاتي که زمان و انرژي کمي از شما مي­گيرند، خود را براي حضور مفيد در يک کنکور خوب و عالي آماده کنيد.

به اين نکته توجه داشته باشيد که علايق هر فردي با افراد و داوطلبان ديگر متفاوت است؛ پس براي زمان تفريح خودتان، حتماً خودتان برنامه­ريزي کنيد؛ زيرا اين شما هستيد که نياز به استراحت و تجديد قوا داريد و نه ديگران. شايد تفريح شما براي بسياري از داوطلبان جذاب نباشد، اما مهم اين است که اين تفريح، براي شما لذت بخش و دوست داشتني باشد.