آنها ايستادند تا شما با آرامش در جلسه آزمون بنشينيد

تجربه موفق سال گذشته سازمان سنجش در شرايط کرونا:

آنها ايستادند تا شما با آرامش در جلسه آزمون بنشينيد

 

 

در اين گزارش، مي‌خواهيم به گوشه‌اي از اين فعاليت‌ها اشاره کنيم؛ يعني برگزاري سه آزمون بزرگ سراسري براي دو ميليون داوطلب در طي يک ماه در سال 1399 ! هر چند که معتقديم با يک گزارش، نمي‌توان به مشکلات، فشار کاري و ابتکار عمل اين عزيزان در طي اين مدت پي برد.

 

سازمان سنجش آموزش کشور، ساليانه، ده‌ها آزمون براي مراکز و مؤسسات و دستگاه‌هاي مختلف برگزار مي‌کند که از آن جمله مي‌توان به آزمون‌هاي استخدامي مؤسسات دولتي، آزمون کانون وکلا، توليمو، المپياد علمي ـ دانشجويي، آزمون کارداني به کارشناسي و … اشاره کرد؛ اما بي‌شک، بزرگترين و مطرح‌ترين آزمون‌هاي سازمان سنجش آموزش کشور، سه آزمون سراسري: دکتري، کارشناسي‌ارشد و کارشناسي (سراسري) است که داوطلبان بسياري در آنها شرکت مي‌کنند. سال گذشته، با توجه به شرايط بحراني حاکم بر کشور بر اثر شيوع ويروس کرونا و بر اساس مصوبات ستاد ملي کرونا، زمان برگزاري اين سه آزمون چندين بار به تعويق افتاد و در نهايت هر سه آزمون در طي يک ماه برگزار گرديد.

 

رييس مرکز اجراي آزمون‌هاي سازمان سنجش در اين زمينه مي‌گويد:

 

«همکاراني که بيش از 35 سال در سازمان سنجش خدمت کرده‌اند، معتقدند که سال 1399 با توجه به انتشار بيماري کرونا، سالي عجيب و غريب براي سازمان بود. کرونا  آزمون‌هاي ما را دچار وقفه‌هاي چند باره کرد؛ يعني، ما دو تا سه بار تا برگزاري هر آزمون پيش رفتيم، ولي ستاد ملي کرونا، به دليل تغيير شرايط شيوع بيماري در جامعه، اجازه برگزاري آنها را به ما نداد و کارها کاملاً متوقف شد؛ در واقع، پارسال انگار ما آزمون‌هاي سراسري، کارشناسي‌‌ارشد و  دکتري را  سه بار برگزار کرديم!»

 

«فشردگي کار باعث شده بود که در بخش درون سازماني، ما، برخلاف دستگاه‌هاي ديگر که  با توجه به شرايط و ضوابط اعلام شده مي‌توانستند دورکاري داشته و نصف يا يک سوم کارکنان آنها فعاليت حضوري داشته  باشند، حضور اکثر همکاران را در اداره داشته باشيم؛ حتي برخي از همکاران، خارج از ساعت اداري، از 8 صبح تا 9 يا 10 شب و بعضاً به صورت شبانه روزي، در محيط کارشان حضور داشتند.

 

از سوي ديگر، متاسفانه وضعيت مالي سازمان هم در سال 1399 با چالش جدي مواجه شد؛ چرا که هزينه برگزاري آزمون‌ها تا دو برابر افزايش يافته بود.»

«حقيقتاً، اگر ابتداي سال 99 به من مي‌گفتند که تمام آزمون‌هاي دکتري، کارشناسي‌ارشد و سراسري، را بايد در يک ماه برگزار کنيد، عملاً مي‌گفتم که اين امر، غيرممکن است؛ ولي در عمل در شرايطي  قرار گرفتيم که ما در يک  هفته آزمون دکتري را برگزار کرديم، هفتة بعد آزمون کارشناسي‌ارشد، و  دو هفتة بعد از آن، آزمون سراسري را برگزار کرديم؛ تازه همين برگزاري سه آزمون در يک ماه نيز در شرايط عادي نبود؛ به طور مثال، ما در سيستم خودمان با استناد به مصوبه قبلي ستاد ملي کرونا، براي آزمون سراسري، فاصله صندلي‌ها را يک متر و بيست سانتيمتر يا يک و نيم متر تعيين کرده بوديم، اما 10 روز مانده به آزمون سراسري، به دليل شرايط جديد بيماري در جامعه، به ما ابلاغ کردند که سازمان سنجش، به شرط اينکه بتواند فاصله صندلي‌ها را از يکديگر يک متر و 80 سانتيمتر افزايش دهد، اجازة برگزاري آزمون را دارد!

 

 من، خودم، فکر مي‌کردم که اين کار نشدني است، ولي خوب با همکاري حوزه‌ها يک هفته قبل از برگزاري آزمون، دستورالعملي را طراحي کرديم و قرار شد که چينش حوزه‌ها را عوض کنيم (در واقع يک هفته مانده به آزمون، ما تعدادي حوزه به حوزه‌هاي موجود اضافه کرديم). خوشبختانه انجام اين کار با همراهي و همدلي حوزه‌ها و  برنامه‌ريزي دقيق سازمان سنجش،  با کمترين آسيب انجام شد، و اين موضوع، يکي از اتفاقات مطلوب در اين دوران بود.»

 

 

به گفته مديران و کارکنان سازمان سنجش، تا پيش از سال 99 هيچ وقت (حتي در دوران جنگ تحميلي) آزموني در سازمان لغو نشده يا با تاخير برگزار نشده بود. همچنين براي يک آزمون، دوبار سؤال طراحي نکرده بودند؛ اما در دوران کرونا، اين تجربة ناخوشايند بارها اتفاق افتاد؛ هر چند که همين تجربۀ نامطلوب باعث شد کارهاي جديدي در سازمان انجام بشود که تجربۀ ارزشمندي بود.

 

مدير کل دفتر فناوري اطلاعات سازمان سنجش آموزش کشور در اين باره مي‌گويد: «سال گذشته، من مسؤول قرنطينۀ آزمون دکتري  بودم و از سه ماه قبل، ما کارهاي اجرايي آزمون دکتري را انجام داده بوديم؛ چون يک آزمون سراسري، کارهاي اجرايي فراواني مثل حوزه سازي، مشخص کردن شمار داوطلبان و فرآيندهاي وقت گير ديگر دارد و نمي‌شود که امروز ثبت‌نام کني و هفتۀ بعدآزمون را اجرا کني.

 

براي آزمون دکتري، ما در شرايطي که کرونا نبود، حوزه‌بندي کرده بوديم، اما بعد در دوران کرونا، مواجه شديم با پروتکل‌هاي وزارت بهداشت و ستاد ملي کرونا که بايد تعداد داوطلبان در حوزه‌ها متفاوت مي‌شد و تا جايي که امکان پذير بود، شهر‌ها و محل اقامت داوطلبان يکي مي‌شد تا  رفت و آمد بين شهر‌ها  به حداقل برسد. قوانين جديد، ما را با چالش عجيبي مواجه کرد؛ چون مثلاً دفترچۀ سؤال و پاسخنامۀ داوطلب براي تهران بود و حالا بايد اين دفترچه در حوزه اي در اطراف تهران برده مي‌شد. راهکار‌هاي متفاوتي بدين منظور ارايه ‌شد، که با کمترين هزينه و در کوتاه‌ترين زمان، آزمون به بهترين نحو انجام شود.

 

اين تجربه، تجربه اي بود که ما قبلاً نداشتيم و باعث شد که بفهميم در شرايط بحراني، مي‌توانيم از روش‌هايي خلاقّانه نيز استفاده کنيم.»

 

 

برگزاري آزمون، يک پروژة کشوري و عظيم ملي است. يک زماني تمام کارهاي اين پروژه طبق برنامه اجرا  مي‌شد، اما از زمان شروع کرونا، تک تک فرايند‌هاي آزمون با دشواري‌هايي همراه گرديد و همکاران سازمان سنجش، از طراحي سؤال، شروع قرنطينه چاپ و شخصي‌سازي، قرايت پاسخنامه و … با چالش مواجه شدند؛ در اين ميان، مسالۀ حفاظت از آزمون نيز يکي از  بزرگترين مسايل سازمان بود؛ چون پيش از دوران کرونا، بازرسي داوطلبان هنگام ورود به حوزه آزمون، با دست انجام مي‌گرفت، اما در دوران کرونا، به دليل لزوم رعايت فاصله‌گذاري اجتماعي، اين امکان وجود نداشت و تنها راهي که به طور ضرب‌العجل براي بازرسي داوطلبان پيش‌بيني شد، استفاده از راکت‌هاي دستي بود.»

 

مدير کل حراست سازمان سنجش آموزش کشور در اين زمينه مي‌گويد: «استفاده از راکت نياز به تجربه داشت و ما مجبور بوديم که خيلي سريع به عوامل حفاظت آموزش بدهيم. در نگاه اول، انجام اين کار شايد خيلي ساده به نظر برسد، اما اگر ما براي هر 200 نفر يک بازرس بدني  قرار بدهيم، براي يک ميليون و 400 هزار نفر شرکت‌کننده آزمون سراسري، بايد حدود 7000 تا راکت و بازرس آشنا با نحوۀ کار کردن با آنها داشته باشيم! البته خودمان يک تعداد راکت از قبل داشتيم، اما تهيۀ بقيه راکت‌هاي مورد نياز، خودش يک مساله شده بود. ما با هر جا براي تهيه اين راکت‌ها صحبت مي‌کرديم، مي‌گفتند ما 7000 تا راکت يک جا نداريم، و در نهايت مجبور شديم که سراغ دستگاه‌هاي امنيتي و انتظامي مثل سپاه و نيروي انتظامي برويم تا در روز برگزاري آزمون، مجبور به انجام بازرسي بدني نشويم؛ چون علاوه بر مسالۀ انتقال بيماري، وقتي داوطلب با خانواده‌اش مي‌آمد و مي‌ديد که با دست بازرسي بدني انجام مي‌شود، دچار استرس مي‌شد و انجام اين کار شايد روي آزمونش تاثير منفي مي‌گذاشت.

 

بعضي‌ها مي‌گفتند که در اين شرايط سخت، کنکور را برگزار نکنيد. فکر کنيد که ما سال گذشته  کنکور برگزار نمي‌کرديم. اين موضوع يک بلاتکليفي در بخش دانشگاه‌ها، سازمان نظام وظيفه و فارغ‌التحصيلي ايجاد مي‌کرد. سال گذشته حدود يک ميليون و چهار صد هزار داوطلب در آزمون سراسري شرکت کردند و امسال هم تعداد قابل توجهي داوطلب داريم؛ يعني اگر سال گذشته آزمون سراسري را با همه دردسرهايش برگزار نمي‌کرديم، امسال با همان تعداد محدود صندلي دانشگاه، بايد پاسخگوي بيش از دو ميليون داوطلب مي‌شديم!»

 

 

شايد تا قبل از شيوع کرونا، من و شما درک درستي از قرنطينه نداشتيم، اما با شيوع کرونا و اعلام قرنطينه‌ها از سوي  ستاد ملي کرونا، مي‌توانيم تا حدودي مفهوم قرنطينه را درک کنيم؛ اين مساله، به خصوص براي عزيزاني که به بيماري کوويد 19 مبتلا شدند و مجبور شدند که حداقل 14 روز از ساير افراد خانواده و دوستان و عزيزانشان فاصله بگيرند و به تنهايي غذا بخورند و به تنهايي ساعت‌ها را بگذراند و حتي درد بيماري را به تنهايي تحمل کنند، قابل درک است، و چقدر سخت است تحمل اين روزها که انگار در اسارتي و حوصله‌ات از هر چه در و ديوار است، سر مي‌رود.

 

حال تصور کنيد که به دليل تعويق و عدم برگزاري آزمون‌ها، مجبور باشيد که 62 روز در مکاني قرنطينه بوده و حق بيرون آمدن از آنجا را نداشته باشيد!

وضعيتي که حاضران در  چاپخانه، در ايام آماده‌سازي آزمون‌هاي دکتري، کارشناسي‌ارشد و سراسري با آن مواجه شدند؛ زيرا از زماني که سؤال‌هاي نهايي وارد چاپخانه مي‌شود، حاضران در چاپخانه، وارد قرنطينه مي‌شوند، و اين قرنطينه تا پايان برگزاري هر آزمون ادامه خواهد داشت؛ قرنطينه‌اي که حاضران در آن، از داشتن تلفن همراه و ارتباط با خانوادة خود محروم هستند و حتي در صورت بيماري يا فوت عزيزانشان، حق خروج از فضاي قرنطينه را ندارند!

 

مدير کل چاپ و انتشارات سازمان سنجش، دربارة قرنطينه در اين دوران، مي‌گويد:

 

«تعويق آزمون‌هاي سراسري در سال 99 باعث شد که آزمون‌هاي بزرگ ما هم‌زمان باهم برگزار شود  و در نتيجه  ما يک قرنطينۀ 62 روزه را  تجربه کنيم که بعد از انقلاب اسلامي،‌ اين طولاني‌ترين قرنطينه‌اي بود که کارکنان سازمان سنجش تجربه کرده‌اند. قرنطينة 62 روزه باعث ‌شد که همکاران ما استرس و اضطراب زيادي را تجربه کنند؛ چون از يک طرف بايد سه آزمون بزرگ را در مدتي کوتاه بدون خطا و با رعايت حداکثري مسايل امنيتي و حفاظتي، آماده کنند؛ يعني هم دغدغۀ اجرايي وجود داشت که کارمان را به موقع تحويل دهيم و هم دغدغۀ حفاظتي داشتيم؛ از طرف ديگر هم، به  دليل اخباري که پيرامون تشديد شرايط همه‌گيري ويروس کرونا در جامعه به ما مي‌رسيد (اخباري که گاه چندان هم معتبر و علمي نبود و هرکس تعبير خودش را از آن داشت)، همکاران ما را نگران خانواده‌هاي خود مي‌کرد و متقابلاً خانواده‌ها نيز نگران همکاران حاضر در قرنطينه بودند و در نهايت در اوضاع شيوع کرونا، دغدغۀ بهداشتي هم به آن نگراني‌ها اضافه شد.

 

 از اين رو، شرايط خيلي سختي را تجربه کرديم؛ چون بالاخره خود قرنطينه و محدوديت ارتباط با خانواده در دراز مدت، آسيب روحي ـ رواني و جسماني در همکاران ايجاد مي‌کند؛ حال وقتي که قرنطينه با کرونا همراه مي‌شود و مدت زمان قرنطينه طولاني‌تر مي‌گردد، قطعاً مشکلات بيشتري را در مقايسه با قرنطينه در شرايط عادي براي همکاران ايجاد مي‌کند.»

 

 

در راستاي رعايت و اجراي مصوبات ستاد ملي مبارزه با کرونا، سازمان سنجش آموزش کشور اقدام به تشکيل کميته‌اي به عنوان کميته بهداشت سازمان نموده است که  عمده اقدامات اين کميته، در سه مرحله قبل، حين و بعد از برگزاري آزمون، به شرح ذيل بوده است:

 

1ـ تدوين دستورالعمل مراقبت و کنترل بيماري کرونا در برگزاري آزمون‌هاي سراسري.

2ـ تهيه و ابلاغ دستورالعمل برگزاري آزمون‌هاي سراسري، ويژه داوطلبان و عوامل اجرايي در سراسر کشور.

3ـ راه اندازي سامانه پيامکي نظرسنجي از داوطلبان و عوامل اجرايي در سراسر کشور.

4ـ تهيه يک پک (بسته) بهداشتي و ارسال آن به حوزه‌هاي برگزاري آزمون.

5 ـ تهيه کليپ آموزشي درباره نحوه رعايت نکات بهداشتي با کمک وزارت بهداشت.